Van donderdag 31 januari tot 16 maart 2012 heeft een geselecteerde groep van 10 jongvolwassenen (19-26 jaar) samengewerkt in een project genaamd ‘Performance Project’ waarbij zij de verschillende lagen van het ontwikkelen van een performance hebben onderzocht en ervaren. Het was een Peer Led project dat betekent dat de deelnemers (Peers) met elkaar samenwerken, samen de inhoud en uitvoering bedenken en elkaar in kennis en ervaring aanvullen. Het project was tevens interdisciplinair, waarbij muziek, literatuur en beeldende kunst gecombineerd werden. De deelnemers volgden verschillende workshops die geleid werden door professionals die hen hielpen in hun zoektocht naar het maken van een eigen performance. De wekelijkse workshops en brainstormsessies zijn uitgemond in een gefaseerde performance die uitgevoerd werd tijdens de Rotterdamse Museumnacht (10 maart 2012) in de tentoonstelling van Angela Bulloch. De disciplines muziek, literatuur en beeldende kunst spelen een essentiële rol in het werk van Angela Bulloch en in haar tentoonstelling SHORT BIG DRAMA, (21 januari t/m 9 april 2012) in Witte de With Center for Contemporary Art.
Twee deelnemers van het ‘Performance Project’, Merel van der Graaf en Lindy Kuit, hebben naderhand onderzoek gedaan naar Peer educatie projecten binnen Nederland en dit uitgewerkt tot een artikel. Vanuit Witte de With kregen ze de opdracht om het ‘Performance Project’ in een breder kader te plaatsen met als doel om toekomstige deelnemers aan Peer educatie projecten te informeren over wat het inhoudt. Download het artikel ‘Peer educatie binnen culturele instellingen. Appels met ‘Peers’ vergelijken.’
Wekelijkse updates
Tijdens het ‘Performance Project’ schreef deelnemer Lindy Kuit wekelijks een update over het projectproces. Deelnemer Michelle Elsen heeft het gehele project in foto’s vastgelegd.
Deze week zijn de introductiegesprekken geweest en de aanstormend performers zijn uitgebreid ondervraagd. Wat was hun drijfveer om deel te nemen aan het project, wat verwachten zij van een performance en vanuit welke discipline opereren zij? De tien geselecteerde performers vertegenwoordigen Codarts, Rotterdam; Willem de Kooning Academie, Rotterdam; ArtEZ Hogeschool van de Kunsten, Arnhem; de Universiteit van Amsterdam; de Universiteit van Utrecht en KASK Hogeschool van de Kunsten, Gent. Zij zijn het er unaniem over eens dat dit performance project hen de kans biedt om meer te leren over het verschijnsel performance en om vanuit die kennis in samenwerkingsverband toe te werken naar een uniek eindproduct. Hoe de performance tijdens de Rotterdamse Museumnacht op 10 maart eruit gaat zien en hoe de creatieve en leergierige jongvolwassenen naar het eindproduct toe gaan werken, wordt nader bepaald. Duidelijk is wel dat met zo’n verscheidenheid aan kwaliteiten, zoveel creativiteit op het gebied van kunst, literatuur en muziek, er niets anders gecreëerd kan worden dan een intrigerend eindproduct.
Voor de performers geldt deze week als de officiële beginweek van hun collectieve onderzoek naar performance. Dinsdag 31 januari vond de eerste ontmoeting plaats tussen negen gemotiveerde opkomende performers, één deelnemer bevond zich helaas nog in Londen. Na een uitgebreide voorstellingsronde werden er al snel vurige discussies geopend. De vraag wat performance voor iedere deelnemer als individu denkend vanuit het kader van een beeldend kunstenaar, acteur, musicus of academicus inhoudt, vormde de hoofddiscussie. De uitkomsten van deze gedachtewisselingen werden nauwkeurig genoteerd met behulp van een mindmap ter naslag.
Na de vruchtbare brainstormsessies nam assistent curator Amira Gad de deelnemers mee op tour door de tentoonstelling SHORT BIG DRAMA van Angela Bulloch. Bij de installatie Vanishing Waiting Room (2008), waarbij de bezoeker wordt uitgedaagd in het bushalte-achtige wachthokje plaats te nemen en zichzelf daarin langzaam ziet verdwijnen, werd het performatieve karakter van het werk van Bulloch duidelijk, een belangrijke stap voor de deelnemers in hun onderzoek. Ook de andere werken van de Canadese kunstenares wekten diepgaande interesse op. Disco en de Drawing Machines representeerden voor de jonge en samen interdisciplinaire onderzoekers de ultieme samensmelting van beeld en geluid.
Overladen en wellicht ook overweldigd door de eerste ontmoeting en de tentoonstelling, verlieten de performers in spe toch enthousiast Witte de With. Stof tot nadenken hebben zij in ieder geval genoeg. Volgende week vindt hun eerste workshop plaats die gegeven wordt door de Rotterdamse performancekunstenaar Nina Boas.
Inmiddels is de eerste workshop achter de rug. De deelnemers hebben onder leiding van de Rotterdamse performancekunstenares Nina Boas in vogelvlucht kennis mogen maken met het fenomeen performancekunst. Na een korte introductie op haar werk vertrokken de tien enthousiastelingen met Nina naar de expositieruimtes boven om daar de workshop te starten. Er werd begonnen met een warming up waarna al snel improvisatiesessies hun aanvang vonden. De studenten verdeelden zich afwisselend over twee groepen, die van het publiek en van de performers. Enkele cruciale vragen borrelden hierbij op: in hoeverre willen de performers hun publiek bij de performance betrekken? Welke begrippen spelen een hoofdrol bij performance? Hoe kunnen bijvoorbeeld klank en beweging gecombineerd worden om tot een interessant geheel te komen?
De workshop mondde uiteindelijk uit in een vijftien minuten durende performance die zelfs gefilmd werd door het team van De Derde Dinsdag, de maandelijkse liveshow over het reilen en zeilen binnen cultureel Rotterdam. Enthousiast napratend met nog rode wangen van inspanning bestempelden de deelnemers de workshop van Nina als zeer succesvol. Ze kijken uit naar de volgende workshop gegeven door internationaal gevierd componist George van Dam.
Vandaag vond alweer de tweede workshop plaats voor de deelnemers van het Performance Project. Niemand minder dan internationaal bekend componist George van Dam reisde af vanuit Brussel naar Witte de With Center for Contemporary Art om aan de slag te gaan met de tien leergierige studenten. Tijdens het eerste deel van de workshop gaf George hen de mogelijkheid om uitgebreid vragen te stellen. Hierbij kwam onder andere de collaboratie tussen hem en Angela Bulloch aan de orde: in welke vorm heeft George de opdracht van Angela ontvangen en hoe is hij tot het eindproduct gekomen, het muziekstuk voor Short, Big, Yellow Drawing Machine?
Na een uitgebreide lunch was het tijd voor het meer praktische gedeelte van de workshop, gezamenlijk muziek maken. Muzikaal of niet, iedere deelnemer kreeg de mogelijkheid en ruimte om hierbij zijn eigen steentje bij te dragen. Met de muurschildering Seven Deadly Whims (2011) (een werk uit Bulloch’s Rules Series) als inspiratiebron, werden de performers in spe gevraagd individueel een muziekfragment van enkele seconden te verzinnen en dit visueel weer te geven op een stuk papier. De visualisaties werden verzameld, gekopieerd en tot slot achter elkaar door de deelnemers gezamenlijk uitgeprobeerd. Het geheel werd opgenomen en even later afgespeeld.
Lachend maar zeer zeker ook verbaasd door hun eigen kunnen, beoordeelde de groep met George het eindproduct van de dag. Er werd besloten dat deze vorm van muziek creëren zeker potentie kan hebben tijdens de uiteindelijke performance. Volgende week vindt alweer de derde en laatste workshop plaats, gegeven door de Rotterdamse scenarioschrijfster Elfie Tromp.
In de tussentijd heeft de laatste, maar zeker niet de minste workshop plaatsgevonden. Onder de vrolijke leiding van scenarioschrijfster Elfie Tromp (Rotterdam) hebben de deelnemers hun schrijftalenten optimaal benut. De Rotterdamse schrijfster had haar workshopprogramma perfect aan laten sluiten bij hun collectieve onderzoek naar performance.
Elfie begon de workshop met een korte theoretische inleiding op het gebied van schrijven en theater waarin onder andere het boek New Performance/New Writing van John Freeman, Aristoteles’ eenheid van handeling, plaats & tijd en het naturalistisch theater besproken en bediscussieerd werden. De rest van de workshop werd ingedeeld met veel schrijfopdrachten van elk een kwartier: van monologen en dialogen tot fictieve biografieën over Angela Bulloch. Er werd intensief geluisterd en geschreven, maar vooral ook veel gelachen. De middag eindigde op het podium van het auditorium, waar de deelnemers zelfgeschreven stukken aan elkaar voordroegen.
De deelnemers willen Nina Boas, George van Dam en Elfie Tromp bedanken voor hun leerzame en inspirerende workshops. Het is voor hun tijd om op eigen benen te gaan staan en een definitieve vorm aan hun performance te geven. De Rotterdamse Museumnacht komt steeds dichterbij!
Nu de workshops achter de rug zijn, is het tijd voor de deelnemers om een vaste vorm aan hun performance te gaan geven. Er moet echter nog veel worden gedaan in de kleine twee weken die nog resten, dus enige haast is wel geboden.
Deze week was de eerste week waarin de performers zelfstandig, zonder workshopbegeleiders, aan de slag gingen met hun performance. De deelnemers zijn twee volle dagen bij elkaar gekomen om ideeën en concepten te spuien en uit te proberen. De woensdag was gevuld met levendige discussies en een kleine aanzet tot het verzamelen van duidelijke ideeën. Er werd een basis gelegd voor de bijeenkomst die de vrijdag daarop zou volgen: de dag die in de planning te boek stond als de ‘knopendoorhakdag’.
Of er veel knopen zijn doorgehakt die dag is nog maar de vraag. Wél hebben de deelnemers zo veel mogelijk ideeën geopperd en uitgeprobeerd. Halverwege de dag werden zij bovendien bijgestaan door Witte de Withs curatoren Amira Gad en Hessel de Ronde , die uitgebreid de tijd namen om de ideeën en concepten aan te horen en ze te voorzien van feedback. Het onderzoek is in ieder geval in volle gang en de performers gaan zonder twijfel een spannende en interessante performance neerzetten tijdens de Rotterdamse Museumnacht 2012. Wordt vervolgd!
Na zes weken workshops volgen, onderzoeken en veel oefenen, was het dan eindelijk zover: de Rotterdamse Museumnacht 2012. Zaterdagmiddag om 16:00 uur precies kwamen de deelnemers bijeen om de laatste voorbereidingen te treffen voor de avond waar al zo lang naar toegewerkt werd.
Om 20:30 uur vond de eerste ´Do Not Touch´ performance plaats. De deelnemers marcheerden achter elkaar met plakbaard (naar Bulloch’s regel ‘Conceptual artists usually had beards’) naar de derde verdieping, begeleid door het zelfgemaakte en catchy nummer ‘Conceptual Art’ dreunend uit de ghettoblaster. Tijdens het tweede gedeelte van de performance, de ‘Stille Muzikanten’, kon men een speld horen vallen onder het publiek. Ook het derde gedeelte, een combinatie van projectie en lecture-performance, wekte ontzag op bij de toeschouwers.
De ´Do Not Touch´ performance werd na deze eerste keer nog twee keer herhaald. De laatste performance, om 22:30, was de kers op de taart van het project. Er was buitengewoon veel publiek, de performers zaten goed in hun rol en de performance liep volledig zoals gepland. De ontlading was dan ook groots toen de deelnemers na deze laatste performance terugkeerden naar de bibliotheek c.q. kleedkamer van Witte de With.
De deelnemers komen volgende week nog een laatste keer bijeenkomen om te evalueren, maar er kan nu al een bondige conclusie worden verbonden aan het Performance Project: missie geslaagd!
De deelnemers willen alvast de volledige staff van Witte de With Center for Contemporary Art bedanken voor deze unieke kans en hun vertrouwen. Speciale dank gaat uit naar Karin Schipper, zonder wie het allemaal niet plaats had kunnen vinden, en Hessel de Ronde, die op het laatste moment voor de zieke Karin kon invallen. Het was een fantastische en zeer leerzame ervaring die de deelnemers nooit meer zullen vergeten.
Nu zelfs de evaluatie achter de rug is, is het einde van het Performance Project helaas toch echt aangebroken. Op dinsdagavond zijn de tien deelnemers met projectleider Karin Schipper voor de (voorlopig) laatste keer samengekomen. Wat hebben de deelnemers van deze ervaring geleerd, zijn alle verwachtingen uitgekomen tijdens Museumnacht en hoe kijken ze terug op Museumnacht? Deze en andere vragen beantwoordden de performers stuk voor stuk gedetailleerd én gepassioneerd. Duidelijk werd direct dat zij allen er unaniem over eens waren dat ze individueel van het project hebben geleerd, maar nog belangrijker, van elkaar.
De verassing was groot toen Karin tien pakketjes tevoorschijn haalde: voor alle deelnemers het boek 20+ Jaar Witte de With! Dankbaar en uitgelaten verlieten zij Witte de With om op de hoek van de straat nog gezamenlijk een biertje te drinken. Op het succes van het Performance Project, Karin en Witte de With!
Wekelijkse updates: Lindy Kuit
Foto’s: Michelle Elsen
Performance registratie: Floor van Slochteren